[Interview]
Het praktijkverhaal van dr. Judith Kocken: “Ik leer mensen om te luisteren naar hun lichaam”
Judith Kocken is al 25 jaar regulier kinderarts maag-darm-leverziekten en wetenschappelijk onderzoeker. Daarnaast werkt ze als natuurgeneeskundig arts. Ze behandelt vanuit haar eigen praktijk Kinderbuik & Co kinderen en volwassenen met langdurige lichamelijke of psychosociale klachten. Een gesprek over de psychosociale aspecten van ziek zijn, hoe langdurige klachten kunnen bestaan en hoe je zelf weer de regie kunt nemen over je eigen gezondheid en geluk.
Hoe is leefstijl in jouw praktijk gekomen?
‘Al tijdens de studie Geneeskunde die ik in Leiden volgde dacht ik al: is dit het enige? Er is toch meer dan medicijnen om mensen te genezen? Elk mens heeft een verhaal en wanneer je daar als arts werkelijk aandacht voor hebt, dat verhaal erkent zonder het te willen oplossen, activeert het zelfhelende vermogen. De mens is geen verzameling organen waar iets mis mee kan zijn, je bent zoveel meer. Het denken, emoties en je relaties zijn ook van groot belang. En je zin om goed of minder goed te eten. Na mijn studie werd ik kinderarts maag-darm-leverziekten en werkte vervolgens in verschillende ziekenhuizen. Mijn promotie-onderzoek ging over leverceltransplantaties als alternatief voor orgaantransplantaties.
Uiteindelijk werkte ik 20 jaar in ziekenhuizen en ik heb me altijd ingezet om draagvlak te creëren voor een bredere, multidisciplinaire benadering van de geneeskunde. Vaak was ik als kinderarts gespecialiseerd in maagdarmlever problemen, het eindstation. Dat frustreerde mij. Waarom konden mensen niet rechtstreeks met mij contact opnemen? Vanuit het ziekenhuis ben ik toen gaan samenwerken met huisartsen, diëtisten, psychologen en jeugdartsen, zodat mensen wel direct met mij contact konden opnemen.
Om mezelf te ontwikkelen als mens en dokter heb ik me verdiept in yoga, meditatie, systemisch werk en andere zienswijzen buiten de westerse allopathische geneeskunde. Daarnaast deed ik wetenschappelijk onderzoek naar het effect van yoga, meditatie en multidisciplinair werken.’
En toen ben je een eigen praktijk gaan opzetten. Wat was je plan?
‘Ik wilde kinderen vanuit een bredere en holistische benadering behandelen, omdat in de loop van jaren duidelijk werd wat het effect van die benadering was geweest op zowel langdurige lichamelijke klachten als op hun welzijn. In 2014 ontstond Kinderbuik & Co heel organisch. Met een verwijzing van de huisarts of de kinderarts kunnen ouders met hun kind er terecht. En ook jongeren en volwassenen zelf. Bij de behandeling staat de hele mens én het gezin centraal.’
Hoe is je werkwijze je bij Kinderbuik & Co?
‘De samenleving vraagt om een andere benadering. De behandeling is niet meer zoals de dokter bepaalt. Tegenwoordig werken we nadrukkelijk samen met de mens met de klachten, omdat die een grote regierol heeft in zijn eigen gezondheid. De intake duurt bij ons daarom een uur, in het ziekenhuis is er soms maar 15 minuten beschikbaar. Degene met de klachten hoeft bij ons dus maar één keer zijn of haar verhaal te vertellen. Dat is voor de mens met de klacht prettiger en bespaart uiteindelijk tijd. In dat uur leg ik ook meteen van alles uit.
Belangrijk is het om vooral naar de mogelijkheden te kijken, in plaats van de problemen. Wat kan er wel? Hoe kun je omgaan met de klachten? Ze leren om weer te luisteren naar hun lichaam. Voeding is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Maar ook slapen, bewegen, denken, doen, emoties, rust en ontspannen.’
Kun je een voorbeeld geven?
‘Ik behandel nu een jongen van 16 jaar, hij heeft ernstig overgewicht en obstipatieklachten. Hij was al in een lokaal ziekenhuis en een academisch ziekenhuis geweest, wat niets opleverde. Hij komt nu bij mij. Door met hem te praten is hij er zich nu bewust van geworden dat hij een heel negatief zelfbeeld heeft, en onzeker is, daardoor fastfood eet en zo in een vicieuze cirkel terecht is gekomen. En dat dit ontstaan is tijdens de scheiding van zijn ouders. Zijn emoties heeft hij als het ware ‘vastgehouden’ in zijn lichaam. Met hem oefen ik nu hoe je die emoties kunt loslaten, hoe je je zelfbeeld kunt veranderen. Ik werk voornamelijk aan zelfvertrouwen bij hem, aan de psyche dus en daardoor gaat dat lichaam ook veranderen. Ik heb met de moeder een opstelling gedaan. Zij bleek allerlei zware emoties bij haar zoon neer te leggen.‘
Dat is heel wat anders dan medicatie voorschrijven..
‘Ja, dat klopt. Medicatie is niet altijd zaligmakend. We zijn helaas gewend aan de quick fix. Maar die is lang niet altijd voor handen. Er zijn bijvoorbeeld kinderen in mijn praktijk die spiegelen wat ze zien bij hun ouders. Er is dus wat aan de hand bij die ouders. Dat is dan soms even slikken voor de ouders, dan mogen ze zelf aan de slag. En daar is niet altijd elke ouder aan toe… Mede daarom schreef ik het boek Kinderbuik: lekker in je vel door aandacht, ademen en eten. Een handboek voor ouders, kinderen en mensen die met kinderen omgaan. Ik deel daarin een integrale visie op gezondheid en ziekte, door de combinatie van reguliere geneeskunde, medische wetenschap, gecombineerd met voeding, ademen en yoga.’
Hoe sta je als mens in het artsenvak?
‘Heel nuchter, ik weet ook niet alles en ben een gewoon mens. Ik werk graag met mensen en laat mezelf zien. We hebben geleerd dat mensen tegen ons als dokter op moeten kijken, dat we alles moeten weten en dat we niet onze kwetsbaarheid mogen laten zien als arts. Dat werkt voor mij niet. In een team is iedereen even belangrijk. De nieuwe generatie dokters staan hier gelukkig ook meer voor open en de opleiding verandert, mede door alle aandacht voor leefstijl. De vereniging speelt hierin een belangrijke rol, ze zorgt voor bewustwording.’
Wat wens je collega’s toe?
‘Alle artsen gun ik dat ze met zichzelf aan de slag gaan. Vraag jezelf af: Hoe gaat het met mij? Hoe goed zorg ik voor mezelf? Hoe goed is mijn eigen leefstijl? Hoe beter jouw leefstijl als arts, hoe geloofwaardiger je bent voor je cliënt. Laat je coachen, ga reflecteren. Waarom ben je dokter geworden? Wat wilde je bereiken? Heb je die idealen nog? En, ook belangrijk, weet je wat jij nodig hebt om geluk te ervaren?
Het oude paradigma van de arts die een medicijn voorschrijft werkt niet meer. We mogen breder kijken en samenwerken met onze cliënten. Laten we daarom dicht bij elkaar blijven en van elkaar leren. Er is nog zoveel te leren.’
juni 2019
Interview in Arts en Leefstijl
‘Ik leer mensen om te luisteren naar hun lichaam’